ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ (ΓΙΩΡΓΑΝΤΟΣ)

Φέτος  στην  εφημερἰδα μας αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με κάτι διαφορετικό… Κάτι που συχνά  ξεχνάμε… Την παράδοση μας!

Είχα λοιπόν την τιμή να βρεθώ με έναν από τους μεγαλύτερους  λυράρηδες  που έχει περάσει από αυτόν τον ιερό τόπο… Την Κρήτη.

Ο Γεώργιος Καλομοίρης  ή  Γιωργαντός όπως τον ξέρουν στην Κρήτη δέχθηκε με χαρά να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Με φιλοξενία, λοιπόν, μας δέχθηκε στο σπιτικό του κάνοντας αυτή τη συνέντευξη μία από τις σημαντικότερες εμπειρίες της ζωής μου.

Συνέντευξη

-Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω εγώ αλλά και όλη η κοινότητα του 4ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου που δεχθήκατε να πραγματοποιηθεί  αυτή η συνέντευξη.

-Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να ασχολείστε με την λύρα;

-Ξεκίνησα δεκατριώ χρονώ παιδί…

-Υπήρξε κάποιος που σας  παρότρυνε ή που τον βλέπατε σαν πρότυπο;

-Στα Ανώγεια υπήρχαν πολλοί  λυράρηδες και  τα ακούσματα αυτά με ωθήσανε να αγαπήσω τη λύρα χωρίς να την έχω πιάσει ποτέ στα χέρια μου. Όταν , λοιπόν, οι Γερμανοί μας κάψανε το χωριό ,αναγκάστηκα να πάω στο σπίτι της  αδελφής μου στη Σίβα ,εκεί ο γαμπρός μου, μου είπε: «Πάρτην Γιώργο παιδί μου». Έτσι την πήρα μαζί μου στα Ανώγεια.

-Από ό,τι  έχω πληροφορηθεί είστε και αυτοδίδακτος. Πώς το καταφέρατε αυτό;

-Στο χωριό όταν γίνονταν γάμοι εγώ και άλλος ένας  αείμνηστος λυράρης ακούγαμε τα κομμάτια και έπειτα πηγαίναμε σπίτι να τα παίξουμε, αλλά κανένα αποτέλεσμα. Περνάει το πρώτο καλοκαίρι… το δεύτερο… και άρχισαν να με καλούν σε παρέες  για να παίξω… Εκείνα τα χρόνια αυτή ήταν η ψυχαγωγία μας. Τότε εγώ τους έλεγα ότι δεν ήξερα να παίζω αλλά εκείνοι αποκρίνονταν ότι ήξερα και σκεφτόμουν:<< Μα τι στο καλό εγώ δεν ξέρω να παίξω και αυτοί λένε πως ξέρω ;>>.

-Πως ήταν η πρώτη φορά που παίξατε μπροστά σε κόσμο;

-Μας κάλεσαν σε ένα γάμο να παίξουμε γιατί ο γαμπρός  ήταν ανωγειανός και επειδή ήταν μικρά τα μαγαζιά χρειάζονταν περισσότερα όργανα… Ξαφνικά, ήρθε και ένας άλλος λυράρης πολύ γνωστός της εποχής και κρατούσε ενισχυτή και δύο μεγάφωνα, βγάζουν λοιπόν τα όργανα και βλέπουμε την λύρα που υπάρχει σήμερα, μόλις άρχισε να παίζει έλεγα: <<Θεέ μου απού ’σαι στους ουρανούς, μα ήντα όργανο είναι τούτο απού παίζει;>>. Άκουσα για πρώτη φορά το ωραιότερο άκουσμα, τρελάθηκα, έλεγα: <<Θεέ μου δώσ’ του δύναμη να παίζει όλο το βράδυ>>.

-Πώς ξεκινήσατε να ασχολείστε επαγγελματικά;

-Αρχικά κατέβηκα στο Ηράκλειο μαζί με τον Νίκο τον Ξυλούρη και τα βράδια κάναμε καντάδες ώστε να βγάλουμε τα προς το ζήν. Έπειτα με καλούσαν στους  άλλους νομούς, στα χωριά και έλεγα: <<Να δείς  που είμαι λυράρης και δεν το ξέρω >>. Και τότε μου ήρθε η ιδέα να πάω να γράψω δίσκο. Πάω φαντάρος, επιστρέφω, το λέω στην γυναίκα μου και φεύγω για Αθήνα, η απάντηση που έλαβα από την δισκογραφική εταιρεία ήταν ότι μπορεί να ήμουν καλός αλλά έπρεπε λέει να μεγαλώσω και όλα αυτά χωρίς καν να με ακούσουν. Μετά από τρείς  μήνες  ξαναπήγα και μου λένε  << Γιωργιό θα πας να μας φέρεις συστατικές  επιστολές από μαγαζιά στην Κρήτη που θα αγοράσουν το δίσκο>>. Φεύγω λοιπόν κι εγώ και καταφέρνω να μαζέψω επιστολές  για δύο χιλιάδες  δίσκους από όλη την Κρήτη …Βλέπουν τις επιστολές και την επόμενη μου είπαν ότι γράφω..Τότε αν έκανες τρία λάθη σε έκοβαν. Για κακή μου τύχη έγιναν δύο λάθη  και ξεκίνησα και την τρίτη φορά που μου είχε απομείνει..Καταφέρνω όλο το κομμάτι και την ώρα του κλεισίματος  σπάει η χορδή της λύρας, την αγκαλίαζω και τελειώνω το κομμάτι. Από εκεί και έπειτα ήταν όλα εύκολα, έγραψα και την μεγαλύτερη επιτυχία μου το «τσάκι τσάκι δόξα το Θεό». 

-Τι θα συμβουλεύατε τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τη λύρα;

-Πρέπει να έχουν υπομονή και επιμονή να δίνουν στον κόσμο ακόμη και το τελευταίο τους είναι..να ευχαριστηθούν οι ίδιοι για να ευχαριστηθεί ο κόσμος..Και ποτέ να μην πούν εγώ είμαι  τώρα γιατί αν πεις εγώ είμαι έχεις τελειώσει… Η μουσική δεν ανήκει ούτε στον Καλομοίρη ούτε στην Κακομοίρη ούτε σε κανένα..Ανήκει στον λαό και όταν κρατάς ένα παραδοσιακό όργανο της Κρήτης κρατάς όλη την Κρήτη.

-Πιστεύετε ότι οι νέοι βρίσκονται κοντά στην κρητική μουσική και γενικότερα στην παράδοση;

-Ειδικά οι νέοι, που σήμερα έχουν καλά όργανα και καλούς οργανοπαίκτες αλλά και στιχουργούς πρέπει να ασχολούνται με την παράδοση, και πρέπει να δουλέψουν πάρα πολύ για να δημιουργήσουν κάτι και όχι να παίζουν όλοι τα ίδια κομμάτια. Διότι αν ψάξουν στο ίντερνετ θα βρούν κομμάτια γραμμένα και αυτά είναι παιδιά που κοιμούνται και πρέπει οι νέοι αυτά να ξυπνήσουν και να τα τροποποιήσουν. Βέβαια, οι νέοι έχουν μια ιδιαίτερη δεξιοτεχνία σήμερα αφού έχουν και όλα τα μέσα που τους βοηθούν και τους βλέπω και πραγματικά τους χαίρομαι .Γι’ αυτό τους συμβουλεύω να δουλέψουν και ο  καιρός θα τους ανταμείψει και τότε θα θυμηθούν τον Καλομοίρη και θα πουν τον άκουσα και πραγματικά κέρδισα!

-Τέλος τι είναι για εσάς η λύρα;

Η λύρα κορίτσι μου είναι η ζωή μου..Αν μου αφαιρέσεις την λύρα είμαι νεκρός. Τώρα στα ογδόντα έξι μου χρόνια δεν περνάει μέρα που να μην παίξω το λιγότερο δύο με τρείς ώρες. Πρέπει να δημιουργούμε τα παιδιά(μουσικά κομμάτια)γιατί όταν για παράδειγμα εγώ θα φύγω θα μείνουν αυτά τα παιδιά και θα ζουν στο πέρασμα του χρόνου χωρίς φυσικά να θυμούνται τον καλλιτέχνη  που τα εκτέλεσε. Όπως για παράδειγμα τον Ερωτόκριτο: κανείς δεν ξέρει τον καλλιτέχνη,ξέρει όμως το παιδί.

Σας ευχαριστώ πολύ!

Φραγκιαδάκη Παρασκευή Μαρία, Β5

Με άλλα μάτια

Με άλλα μάτια…

πηγή: iefimerida.gr

Με  αφορμή την συμπλήρωση ενός έτους  από την ψήφιση του σύμφωνου συμβίωσης, ρωτήθηκαν δύο νέα παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, σχετικά με την ομοφυλοφιλία. Η χώρα μας και σε αυτό το τομέα μοιάζει να μην έχει ξεπεράσει στερεότυπα και προκαταλήψεις του παρελθόντος. Σε αρκετές περιπτώσεις θεωρείται θέμα ταμπού και δεν συστήνεται για συζήτηση, ωστόσο, μέσα από αυτό το άρθρο προσπαθούμε να γκρεμίσουμε τα τείχη που κάποιοι έχουν υψώσει και παραθέτουμε τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Μια οπτική, που ενδεχομένως, έχει θεαθεί λιγότερο. Για λόγους δεοντολογικούς, η ταυτότητα των ερωτηθέντων  δεν αποκαλύπτεται.

Σε ποια ηλικία και υπό ποιες συνθήκες διαπιστώσατε ότι σας έλκει το ίδιο φύλο;

Κ: Στα 5

Α: Το κατάλαβα από πολύ μικρή ηλικία. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ήμουν στον παιδικό όταν "αγάπησα" ,όπως  όλα τα παιδάκια λένε, ένα αγοράκι από την τάξη μου. Βεβαίως ,η μαμά και ο μπαμπάς είχαν ήδη προπαγανδίσει το στερεότυπο, οπότε εγώ απλώς ένιωθα άσχημα για αυτό. Μου πήρε πολλά χρόνια για να το αποδεχτώ και έτσι γύρω στα 16 μου ήταν που το αποδέχτηκα. Πάντα κρυφά από τους γονείς.

Έχετε βιώσει bulling ή ρατσισμό;

Κ: Όχι άμεσα

Α: Και ποιος δεν έχει βιώσει; Στο δημοτικό τα παιδιά είναι κανίβαλοι. Τα παιδικά χρόνια της αθωότητας και της ξεγνοιασιάς δεν ήταν και τόσο ονειρικά καθώς καθημερινά υπήρχε και κάτι το οποίο θα κορόιδευαν τα παιδιά στο τμήμα μου. Μια μου λέξη, μια μου κίνηση ήταν αρκετή για να τεθώ στο στόχαστρο και είτε να πρέπει να κρύψω τα σημάδια μου είτε να προσπαθώ να φαίνομαι στους γονείς μου χαρούμενος και ευτυχισμένος με τους πολλούς μου "φίλους".

Οι οικογένειές σας γνωρίζουν για σας; Αν ναι, ποια είναι η στάση τους σε αυτό το θέμα;

Κ: Η μητέρα μου γνωρίζει το γεγονός. Της είχα κάνει έμμεσες αναφορές πάνω στο θέμα χωρίς να το γνωρίζω από μικρή ηλικία πάνω από 15 φορές και πριν 2χρονια, της το είπα ξανά πιο άμεσα μέσω ψυχολόγου, αλλά αντέδρασε σαν να ήταν μια "φάση" και επιλογή. Παρόλο που πιστεύω ότι μέσα της γνωρίζει ότι είναι αλήθεια και δεν θέλει να το αποδεχτεί, κάποιες φορές με μειώνει και μου φέρεται απαίσια έτσι ώστε να μου κάνει πλύση εγκεφάλου. Προκειμένου να με στηρίξει οικονομικά στις σπουδές μου στο κοντινό μέλλον, μέχρι να ανεξαρτητοποιηθώ οικονομικά, το παίζουμε "κινέζοι".

Α: Φυσικά και δεν γνωρίζουν οι γονείς μου αφού οι απειλές για την σωματική μου ακεραιότητα αλλά και οι απειλές για την δίκη τους ζωή σε περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο αποτελούν τροχοπέδη στο πολυπόθητο "come out". Κάπως έτσι βρήκα την Νάρνια μέσα στην ντουλάπα. Βέβαια έχω την αδελφή μου, η όποια ξέρει και ομολογώ ότι με στηρίζει.

Πώς η κοινωνία μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να απαγκιστρωθεί από ομοφοβικές προκαταλήψεις  και στερεότυπα;

Κ: Πιστεύω ότι αυτό θα γίνει, αν αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα. Να ενημερώνονται τα παιδιά περί αυτού του θέματος από μαθήματα όπως βιολογία, πολιτική παιδεία, ίσως και λογοτεχνία. Επίσης ,όταν η χώρα μας σταματήσει να είναι ένα έμμεσα θεοκρατικό κράτος.

Α: Είναι πολύ δύσκολο αυτό. Σαφώς και χρειάζεται χρόνος. Οι παλιές  γενιές δεν αναμένεται να αλλάξουν μυαλό. Πάντοτε, θα θεωρούν την ομοφυλοφιλία μια ασθένεια, μια ψυχική διαταραχή. Οι ελπίδες πλέον είναι στα χέρια της νέας γενιάς... Με εκπαίδευση επί του θέματος, σωστή ενημέρωση και διάθεση για να επέλθει αλλαγή, Η  προσπάθεια αύτη, η οποία πρέπει  να είναι συλλογική, ίσως καταφέρει κάτι.

Ποια είναι τα όνειρά σας για το μέλλον;

Κ: Αυτή η ερώτηση μου φαίνεται κάπως γενική, οπότε στα πλαίσια της συνέντευξης θα απαντήσω, όταν σταματήσουν να ακούγονται αυτοί οι φασιστικοί, ομοφοβικοί ήχοι κατά την διάρκεια της ημέρας.

Α: Αρχικά οι σπουδές. Θέλω να κάνω πολλά πράγματα όσον αφορά στις σπουδές μου. Όλοι αναζητούν κάτι σταθερό, έναν άνθρωπο να ναι δίπλα τους στις δύσκολες στιγμές, και εγώ λοιπόν αυτό θέλω. Γιατί το να είσαι ομοφυλόφιλος, αφενός δεν είναι επιλογή σου και αφετέρου πολλές φορές είναι συνώνυμο με την μοναξιά, και αυτό πονάει. Οπότε… σπουδές, έναν άνθρωπο, αν προκύψει και φυσικά κάποια στιγμή να μάθουν οι γονείς μου, προσδοκώντας την καλύτερη δυνατή σχέση μεταξύ μας.

Δανάη Τριγώνη  Γ4

Yoga: η φιλοσοφημένη πλευρά της άσκησης μέσα από μια συνέντευξη

  Ας ξεκινήσουμε εγκυκλοπαιδικά, λέγοντας ορισμένα πράγματα γι' αυτή.

Η Yoga είναι μία φυσική,νοητική και πνευματική πρακτική ή μαθητεία που προέρχεται από την Ινδία.Οι πιο γνωστές μορφές στον Δυτικό κόσμο είναι η Hatha Yoga και η Raja Yoga.

Η προέλευση της Yoga αναφέρεται στις προβεδικές ινδικές παραδόσεις,ωστόσο το πιθανότερο είναι ότι αναπτύχθηκαν περί τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα στην αρχαία Ινδία ,από τα κινήματα σανιάσα και σραμάνα. Η χρονολόγηση των πρωιμότερων κειμένων που περιγράφουν τις πρακτικές της Yoga είναι ασαφής και ποικίλει από τις ινδουιστικές Ουπανισάντ έως το βουδιστικό κανόνα.

  Οι γκουρού της Yoga από την Ινδία εισήγαγαν αργότερα τη Yoga στη Δύση ακολουθώντας την επιτυχία του Παραμαχάνσα Γιογκανάντα,που έφερε τη Yoga στη Δύση το 1920 και είναι ευρέως γνωστός ως ''Ο πατέρας της Yoga στη Δύση".Το 1980 έγινε δημοφιλής στο Δυτικό κόσμο, ως σύστημα εναλλακτικής ιατρικής και φυσικής άσκησης .

  Η Yoga στις ινδικές παραδόσεις είναι κάτι περισσότερο από φυσική άσκηση,καθώς διαθέτει ένα διαλογιστικό και πνευματικό πυρήνα. Μία από τις μείζονες έξι ορθόδοξες σχολές του Ινδουισμού ονομάζεται Yoga με τη δική της επιστημολογία και μεταφυσική, η οποία συνδέεται στενά με την ινδουιστική Φιλοσοφία Σαμκύα. 

  Εμείς ρωτήσαμε για περισσότερες πληροφορίες έναν δάσκαλο της Yoga,τον Κωνσταντίνο Τουρνά. Μάθαμε λοιπόν ότι η  Yoga δεν είναι απλά γυμναστική, είναι ένας υγιής τρόπος ζωής, το να γνωρίζεις και να μαθαίνεις τον εαυτό σου με σκοπό να γίνεις ελεύθερος. Ελεύθερος από τους φόβους,τις επιβλαβείς συνήθειες, από το άγχος. Μέσα από τις ασκήσεις, το σώμα δυναμώνει, αποτοξινώνεται και η αναπνοή βελτιώνεται σημαντικά.Τα εσωτερικά μας όργανα μαλάσσονται και μια βαθιά αίσθηση ευεξίας και χαλάρωσης μάς διαπερνά, καθώς ο νους αρχίζει να γίνεται πιο ποιοτικός και περισσότερο απελευθερωμένος από το άγχος. 

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά το περιεχόμενο της συνέντευξης:

1)Τι είναι η Yoga και τι μας προσφέρει;

Ωραία... η Yoga είναι ένα σύστημα το οποίο δε γυμνάζει απλά το σώμα αλλά μπορεί και αποβάλλει το στρες από το νου και τα συναισθήματα. Η λέξη Yoga προέρχεται απ'τη Σανσκριτική λέξη ''Yuk'' που σημαίνει ένωση, δηλαδή όταν το σώμα μου,η ανάσα μου και ο νους μου γίνονται ένα, τότε βιώνω τη Yoga, έρχομαι στο παρόν και αποστρεσάρομαι.

2)Γιατί διαλέξατε ή πιστεύετε ότι θα διάλεγε κανείς τη Yoga, αντί για κάποια άλλη άσκηση ή μορφή γυμναστικής;

Ακριβώς,  επειδή η Yoga πάει πέρα της γυμναστικής, μπορεί να γυμνάσει πάρα πολύ καλά και τα εσωτερικά μας όργανα-που είναι πολύ σημαντικό-δηλαδή σε κάθε άσκηση πιέζεται η σπλήνα,το συκώτι και γυμνάζονται κι αυτά, και καθαρίζουνε. Έχει ένα αντίκτυπο σε συναισθηματικό επίπεδο, δηλαδή κάποιος μπορεί να αποβάλλει το στρες. Σε κάθε άσκηση αποβάλλεται στρες από τον οργανισμό διότι στρες δεν είναι απλά στο νου αλλά είναι σε διάφορα σημεία του σώματος,οπότε ο ασκούμενος στη Yoga κάνοντας αυτή την άσκηση, αποβάλλει αρκετό στρες. Συνάμα η αναπνοή αλλάζει -αυτό βοηθάει καταλυτικά, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι αναπνέουν πολύ λίγο- οπότε κάποιος θα διαλέξει τη Yoga όταν θέλει να χαλαρώσει, να βελτιώσει τη συναισθηματική του αποφόρτιση και ταυτόχρονα να γυμναστεί.

3)Πόσα είδη Yoga υπάρχουν και με ποιο ασχολείστε εσείς περισσότερο;

Αριθμητικά δεν ξέρω,δε μπορώ να πω πόσα είναι,είναι αρκετά.Λίγο πολύ όλα είναι το ίδιο,ας πούμε,απλά λίγο διαφέρουν στις ασκήσεις,στο τρόπο λίγο που το κάνεις και στις ανάσες. Η Yoga που διδάσκω και κάνω πρακτική λέγεται Ashtanga Vinyasa Yoga. Η διαφορά λίγο με τα άλλα είδη είναι ότι είναι ένα συγκεκριμένο σύστημα ασκήσεων, δεν κάνεις όποιες ασκήσεις θες, κάνεις τις ίδιες ασκήσεις και χτίζεις την πρακτική σου. Και είναι, μπορώ να πω λίγο απ'τη φύση της, πιο δυναμική.

4)Πιστεύετε ότι η Yoga επιδρά στη ψυχολογία; Μπορεί να αλλάξει η να βοηθήσει στο να αλλάξει η ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου;

Ναι, διότι μαθαίνουμε να αναπνέουμε σωστά.Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το 30% των ικανοτήτων που έχουν οι πνεύμονες ενώ το 80% από τις τοξίνες αποβάλλεται μέσω της αναπνοής, οπότε ο ασκούμενος στη Yoga μαθαίνει να αναπνέει σωστά, θυμάται να αναπνέει όπως ανάπνεε κάποτε, να χρησιμοποιεί λοιπόν περισσότερο ποσοστό των πνευμόνων. Η αναπνοή λοιπόν επειδή συνδέεται μαζί με τα συναισθήματα, δηλαδή όταν είσαι θυμωμένος, ο τρόπος αναπνοής σου αλλάζει, όταν είσαι στεναχωρημένος αλλάζει, όταν είσαι θυμωμένος αναπνέεις γρήγορα και κοφτά ή όταν είσαι στεναχωρημένος είναι πιο έντονη η  εκπνοή. Με αυτόν λοιπόν τον τρόπο, επειδή είναι μια σχέση αμφίδρομη, όταν το συναίσθημα επηρεάσει την αναπνοή έτσι και η αναπνοή θα επηρεάσει τα αρνητικά συναισθήματα. Θα τα επηρεάσει με σκοπό να τα αποβάλλει πιο γρήγορα και να γίνει συναισθηματική αποφόρτιση. Οπότε, ναι, αλλάζει η ψυχολογία πάρα πολύ με τη Yoga, και έχουνε γίνει και αμέτρητες μελέτες πλέον πως βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου και αλλάζει η ψυχολογία, απόλυτα.

5) Θα μπορούσε να βοηθήσει και στα προβλήματα υγείας;

Βέβαια. Ας πούμε χρόνιοι πόνοι που  δεν μπορούμε να πούμε τελείως ότι θα εξαλειφθούν, αλλά σίγουρα θα πάνε προς το καλύτερο. Οπότε, και προβλήματα στο σώμα, αλλά και άμα κάποιος δεν έχει καλή μνήμη, το να κάνει Yoga και διαλογισμό σε βοηθάει πολύ, για παράδειγμα στη νόσο Αλτσχάιμερ. Πολλοί γιατροί για τη θεραπεία της παραπάνω νόσου, βάζουν τους ανθρώπους να κάνουν σαν διαλογισμό, δηλαδή τους λένε-κλείστε τα μάτια και φανταστείτε ότι είστε εκεί και μετά πηγαίνετε εκεί πέρα-αυτό είναι σαν διαλογισμός έτσι ώστε ο νους να ασκείται. Γυμνάζεται λοιπόν ο νους επίσης.

6)Πόσο καιρό ασχολείστε και πώς ξεκίνησε η επαφή σας με τη Yoga;

Εγώ ασχολούμαι 10 χρόνια με τη Yoga. Έψαχνα να κάνω κάτι, όχι απλά γυμναστήριο. Δε με γέμιζε τόσο. Ήθελα κάτι, να το πω πιο εσωτερικά ή με περισσότερη συνειδητοποίηση, οπότε έκανα ένα μάθημα και εγώ είχα μια πολύ δυνατή εμπειρία απ΄το πρώτο μάθημα, δηλαδή έτσι όπως αισθάνθηκα το σώμα μου και τον νου μου τα αισθάνθηκα ότι είναι ένα. Αισθανόμουν δυνατός και ταυτόχρονα πολύ χαλαρός. Οπότε γι'  αυτό το ξεκίνησα και μέσα από την άσκηση, έχω δει πάρα πολλά οφέλη.Το έχουνε δει και τα άτομα της οικογένειας μου,γιατί εγώ λίγο απ'τη φύση μου ήμουν λιγάκι έτσι πιο φωτιά, πιο νευρικός. Όχι ότι τώρα δε θυμώνω, γιατί εμάς μας λένε και για τη yoga ότι άμα κάνεις yoga, δε θυμώνεις. Όχι, θυμώνεις, μπορείς να χάσεις το κέντρο σου. Απλά αυτό που παρατηρείς είναι ότι επιστρέφεις γρήγορα στο κέντρο σου. Εκεί που μπορεί να θύμωνες με κάτι ή με κάποιον και να κράταγε μέρες-οτιδήποτε,ένας τσακωμός στο δρόμο ή με το φίλο σου-και να ήτανε αυτό το συναίσθημα οργής και μπορεί να κράταγε μέρες ή εβδομάδες, τώρα μέσα σε λίγες ώρες ή έστω μέχρι την επόμενη μέρα, έχει φύγει τελείως. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική διαφορά που παρατηρώ σε εμένα στη Yoga.

7)Μπορεί ο οποιοσδήποτε να κάνει Yoga ή να διδάξει;

Πολύ ωραία ερώτηση! Πρώτα θα πάμε αν μπορεί ο οποιοσδήποτε να κάνει Yoga. Yoga μπορεί να κάνει ο οποιοσδήποτε ανεξαρτήτου φύλου,ηλικίας, κάποιος που είναι άρρωστος μπορεί να κάνει yoga, κάποιος που είναι αδύνατος μπορεί να κάνει yoga, κάποιος που έχει πάρα πολλά κιλά μπορεί να κάνει yoga, κάποιος που έχει εγχειριστεί μπορεί να κάνει yoga. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει yoga και δεν έχει να κάνει η ηλικία, το τονίζω αυτό. Μπορείς να αρχίσεις, όπου αρχίσεις θα δεις οφέλη. Τώρα στο να τη διδάξουν όλοι, σε αυτό δεν συμφωνώ. Δηλαδή πρέπει ο άλλος λιγάκι να είναι αφοσιωμένος σε αυτό,για να μπορεί να πει ότι αρχίζει να διδάσκει yoga και να είναι αφοσιωμένος σε αυτή σε ολόκληρη τη μορφή της. Όχι μόνο κάνω μία άσκηση στο χαλάκι. Γιατί η yoga είναι κάτι βαθύτερο απ'το σηκώνω τα χέρια μου πάνω-κάτω, εισπνοή-εκπνοή. Είναι πώς να γίνεις καλύτερος άνθρωπος γενικότερα και πώς να εξασκείς τον εαυτό σου. Οπότε άμα κάποιος το τηρεί αυτό πιστά, με πειθαρχία και συστηματικά, τότε μπορώ να πω ότι αυτός μπορεί να πάει να διδάξει.

Χατζηδάκη Αθηνά Α'6

Άτιτλο

                                                              Άτιτλο

Ο Νίκος Αβραμάκης, Νικολής όπως θέλει να τον φωνάζουν, γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης όπου μένει μόνιμα, αλλά όπως είπε και ο ίδιος, «ουδέν μονιμότερον  του προσωρινού». Αγαπάει τη φύση και αγαπημένες του δραστηριότητες είναι η ορειβασία και η αναρρίχηση.  Σπούδασε λογιστική και εργάστηκε στο ίδιο αντικείμενο, παρόλα αυτά το θέατρο κυριάρχησε στη καρδία του. Έχει πρωταγωνιστήσει σε έργα όπως «Ένας=κανένας», «Ευμενίδες» και «Οι παλιατζούρες», έργο που παίχτηκε τον περασμένο Δεκέμβρη. 

Υπήρχε κάποιος ενδοοικογενειακός παράγοντας που σε έστρεψε στο θέατρο; Αν όχι πώς προέκυψε το ερέθισμα;

Σίγουρα υπήρχε. Ο πατέρας μου, ο οποίος έκανε θέατρο στα νιάτα του και συνήθιζε να κάνει ιστορίες  γι’αυτό. Ουδέποτε το σπουδαιολόγησα, ουδέποτε θεωρούσα ότι θα ασχοληθώ με αυτό. Κάποια στιγμή  ο πατέρας μου έμαθε ότι συστάθηκε ένα θεατρικό εργαστήρι στον τότε δήμο Καζαντζάκη. Πήγαμε στα Πεζά, όπου κάνανε ανάγνωση τον Καπετάν Μιχάλη του Καζαντζάκη,  επειδή όμως δεν είχανε καταλήξει σε πολλούς ρόλους και έλειπαν αρκετοί, μου είπε ο τότε σκηνοθέτης, ο Πέτρος ο Μαυροματίδης, να τους βοηθήσω στην ανάγνωση. Στο τέλος  μου λέει: «Την επόμενη Τρίτη έχουμε πρόβα». Εγώ του είπα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πάω γιατί δεν θέλω να ασχοληθώ, έχω μαθήματα, σχολές, δουλεύω. Αυτή η σχέση κράτησε γύρω στα έξι-εφτά χρόνια, όπου πάντα δεν προλάβαινα, πάντα δεν θα ήμουν μέσα, πάντα θα προσπαθούσα να αποφύγω την διαδικασία, αλλά πάντα ήμουν εκεί και έπαιζα. Συνειδητοποίησα ότι θέλω να το κάνω εξ ολοκλήρου όταν ο πατέρας μου μπήκε στο νοσοκομείο. Περνούσα όλες τις ώρες εκεί και το μόνο πράγμα που ήθελα να κάνω και με έκανε να νιώθω καλά ήταν το θέατρο. Τότε συνειδητοποίησα ότι τελικά αυτό είναι που θέλω να κάνω στη ζωή μου.

Ποια είναι η πορεία σου στο θέατρο από τα πρώτα βήματα ως τώρα;

Δεν νομίζω ότι μπορείς να πεις ότι έχω κάποια πορεία. Κανένας καλλιτέχνης δεν έχει πορεία. Δεν υπάρχει πορεία, απλά υπάρχουν κάποια συμβάντα, κάποια γεγονότα που είσαι κει ακούς τον εαυτό σου, αυτό το οποίο σου συμβαίνει και απλά ακλουθείς αυτό το οποίο θέλεις. Το στοίχημα είναι να αλλάζεις, να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος μέσα από αυτή τη διαδικασία. Ξεκίνησα στο θεατρικό εργαστήρι του δήμου Καζαντζάκη ως ερασιτέχνης, εραστής της τέχνης. Ανακάλυψα το ακαδημαϊκό θέατρο, τη Θεατρική Ομάδα του ΤΕΙ  όπου ως μέλος αποφάσισα κάποια στιγμή να παρατήσω τη λογιστική και να σπουδάσω στη Δραματική Σχολή με υποτροφία και όντας τυχερός, δούλευα όλα τα χρόνια των σπουδών μου. Αποφάσισα να επιστρέψω στη Κρήτη και κατέληξα να σκηνοθετώ  τη Θεατρική Ομάδα του ΤΕΙ μαζί με τον Πέτρο Μαυροματίδη. Τα τελευταία δύο χρόνια μου έχει βγει η ανάγκη να παίζω. Σίγουρα είναι μια καλή ιστορία, όχι όμως  πορεία.

Ποιόν ηθοποιό εκτιμάς περισσότερο;

Αυτόν που ποιεί ήθος, μπορεί να διαχειριστεί το εγώ του, είναι πεντακάθαρος ψυχικά και σωματικά, φροντίζει για τον εαυτό του και που μπορεί να γίνει φορέας των ιδεών και της αλήθειας σε ένα κοινό.

Ποιο πρόσωπο αποτέλεσε ή αποτελεί πηγή έμπνευσης για σένα;

Είναι δογματικό αν είναι ένα. Δεν μπορείς να εμπνευστείς μόνο από ένα πρόσωπο, σίγουρα είναι ο εαυτός σου, το περιβάλλον γύρω σου, η οικογένεια σου, οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφεσαι, οι καλλιτέχνες που θέλεις να ζυμώνεσαι γι’αυτό και μου αρέσει  να συναναστρέφομαι με πάρα πολλά είδη και ανθρώπους καλλιτεχνικά και μη. Μ’αρέσει να συναναστρέφομαι με ανθρώπους κατ’ουσίαν. Πάντα έχεις να πάρεις κάτι από κάποιον άνθρωπο ,το οποίο θα το κάνεις κτήμα σου και θα δομήσεις σε αυτό ένα όνειρο, μια ιδέα.

Από όσους χαρακτήρες έχεις υποδυθεί, ποιος χαρακτήρας αποτέλεσε πρόκληση για σένα και ποιός το προσωπείο σου;

Κάθε χαρακτήρας αποτελεί πρόκληση γιατί τίθεσαι να ανακαλύψεις έναν νέο εαυτό, να αναστήσεις ένα κείμενο, να του δώσεις σάρκα και οστά, να δημιουργήσεις ένα χαρακτήρα όπως τον έχει φτιάξει ο συγγραφέας , να τον συνθέσεις με τον σκηνοθέτη για να δώσεις την οπτική και βεβαίως οφείλει να περιέχει στοιχεία από σένα γιατί εσύ τον φέρεις. Είναι λοιπόν πρόκληση κάθε  φορά που μπαίνεις σε αυτή τη διαδικασία γιατί είτε όμορφος είτε άσχημος, όλα τα χαρακτηριστικά του, οφείλεις να τον αγαπήσεις. Άρα για ποιόν δεν είναι πρόκληση να αγαπήσει κάποιον ολοκληρωτικά και ταυτόχρονα να αποστασιοποιηθεί από αυτό ώστε να τον φέρει μέσα του με ένα τρόπο που θα μαγέψει;

Τι σημαίνει να είναι κανείς ηθοποιός και ποια είναι η προσφορά του στη κοινωνία, ιδίως στους νέους;

Δε ξέρω τι σημαίνει να είναι κανείς ηθοποιός, σίγουρα να ποιεί ήθος. Σίγουρα να κάνει αυτό που κάνει ψυχή τε και σώματι, να το θέλει τόσο πολύ που να μην αντέχει και να το διοχετεύει μέσω δημιουργικότητας και όχι μέσω του εγώ στη διαδικασία αυτή. Αυτό που έχω να πω στους νέους είναι να κάνεις αυτό που θέλεις με όλο σου το είναι και όλη σου την αλήθεια και αυτό δεν θα σε προδώσει ποτέ, άσχετα με τον αν αμείβεσαι χρηματικά, ψυχικά ή ιδεολογικά. Η αμοιβή είναι πάντα αμοιβή και δεν αποτιμάται πάντα σε χρήμα. Αυτό σε κάνει να λάμπεις και να ενώνεσαι με το σύμπαν, δε θα βαρεθείς να εργάζεσαι και δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ποτέ. Όσο είσαι δημιουργικός τότε ενέχει κάτι καινούριο μέσα στην ανακάλυψη και όταν μοιράζεσαι αυτήν την ανακάλυψη, δημιουργείς ένα προϊόν που θα κάνει τον άλλο να σκεφτεί και όχι να το καταναλώσει. Ζούμε σε μία άκρως καταναλωτική κοινωνία υφίσταται  πολλοί καλλιτέχνες να παράγουν προς κατανάλωση, όχι να δημιουργούν προς τέρψιν και προβληματισμό στο κοινό τους. Αυτό που έχεις να πεις, οφείλει να μιλάει στο τώρα, να αφυπνίζει πολίτες και όχι καταναλωτές.

Δεδομένου ότι το επάγγελμα του ηθοποιού δεν επιφέρει σταθερό εισόδημα, τι ήταν αυτό που σε έκανε να αφοσιωθείς στο θέατρο;

Το ότι μπορώ να δουλεύω 48 ώρες συνεχόμενα χωρίς ύπνο. Αυτή η γλυκιά και ποιοτική κούραση  μπορεί να δημιουργεί ένα ψυχικό οργασμό, που σίγουρα δεν αποτιμάται με χρήμα. Κάποια στιγμή θα μπορέσεις να πάρεις αυτά τα λίγα που σου δίνει και να τα χρησιμοποιήσεις, είτε ως Σπαρτιάτης λιτά είτε ως Αθηναίος πλούσια. Σίγουρα δεν σε ενδιαφέρει αυτό το οποίο αποτιμάται σε χρήμα, γιατί σε κάνει να εργάζεσαι πάνω σε αυτό, δε θα κουραστείς και δε θα βαρεθείς ποτέ.

Θεωρείς ότι η κρίση έχει πλήξει το θέατρο; Και στον αντίποδα, ότι έχει βοηθήσει νέα ταλέντα να έρθουν στην επιφάνεια;

Η κρίση όπως λένε και οι Κινέζοι είναι ένα ενδιαφέρον συμβάν. Ζούμε έντονους καιρούς προκλήσεων προσωπικών και κοινωνικών. Ναι έχει βοηθήσει το θέατρο, γιατί πάντα από τέτοιες συνθήκες κατέφερε να κάνει την εμφάνισή του, να προσφέρει και να δείξει πόσο οργανικά είναι συνδεδεμένο με την ανθρώπινη φύση, δεν θα σταματήσει ποτέ.

Με  βάση την εμπειρία σου, το κοινό που παρακολουθεί τις παραστάσεις πιστεύεις ότι είναι ένα ώριμο κοινό με θεατρική παιδεία;

Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν θέατρο συνειδητά. Θα υπάρχουν άνθρωποι που επιλέγουν να πάνε να δουν έναν ηθοποιό ή σκηνοθέτη γιατί έχει κάτι να τους δώσει. Θα υπάρχουν όμως και  άνθρωποι που επιλέγουν να δουν μία παράσταση γιατί τους αρέσει το μοτίβο το οποίο χρησιμοποιεί ή γιατί είναι προσφιλές στις ιδεολογικές τους ανησυχίες. Το θέατρο πάντα θα έχει να προσφέρει σε αυτό το κοινό ακόμα και σε αυτόν που δεν έχει ιδέα τι θα δει ούτε τι σημαίνει θέατρο ή ποιες είναι οι συμβάσεις του. Η όλη διαδικασία είναι πολύ ευχάριστη. Οφείλεις να έχεις ένα κομμάτι από ένα βουνό. Αυτό το χωραφάκι οφείλεις να του βγάζεις τις πέτρες, να το καλλιεργείς, να το ποτίζεις και αυτό να βγάζει αυτά τα οποία εσύ με τόσο κόπος τα έχεις κάνει να ανθίσουν. Πάντα θα βρεθεί κάποιος που θα αναγνωρίσει ένα δέντρο ή ένα λουλούδι αρκεί να είσαι εκεί να τα προσφέρεις.

Στη χώρα μας τί αλλαγές επείγει να γίνουν στο θέατρο;

Όποιες αλλαγές είναι να γίνουν, θα γίνουν και ότι αλλαγές ήταν να γίνουν, έχουν ήδη γίνει, το θέμα είναι τι θέαση έχουν εκείνοι που ασχολούνται με το θέατρο, ούτως ώστε να γίνει περισσότερο ένα με τo κοινωνικό σύνολο, να αφουγκράζονται περισσότερο αυτό το οποίο συμβαίνει και μέσα από τα ήδη υπάρχοντα έργα που έχουν γραφτεί από πολύ σπουδαίους ανθρώπους ή μέσα από τη σύνθεση αυτών και τη παράγωγη κάποιων νέων παραστατικών μέσων να μιλήσουν στο θεατή σεβόμενοι αυτόν. Άρα η διαδικασία είναι άκρως θεατρική. Ακούω, αντιλαμβάνομαι, συνειδητοποιώ και δρω.

Πώς το θέατρο μπορεί να αναβαθμίσει τη ποιότητα της μέσης εκπαίδευσης;

Το θέατρο είναι ένα μέσο για να μπορέσεις να εκπαιδεύσεις, όχι μόνο στη μέση εκπαίδευση αλλά σε όλα τα στάδια του μέσου ανθρώπου. Είχα την τύχη ως ερασιτέχνης να βρίσκομαι σε ένα θίασο, όπου κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένας παππούς 91 ετών ο οποίος δεν ήξερε σχεδόν να γράφει, αλλά είχε διαβάσει όλα τα έργα του Καζαντζάκη. Αυτός ο άνθρωπος ανέβηκε πάνω στη σκηνή και έπαιξε θέατρο , δεν ήξερε για ποιο λόγο το έκανε αλλά τελικά το έκανε και αυτός ο άνθρωπος πήρε ζωή, αφύπνισε ένα ολόκληρο χωριό. Αυτός ο άνθρωπος είναι ένα πρότυπο παιδείας για μένα. Ότι όσο μικρός ή μεγάλος είσαι και έχεις θέληση να μαθαίνεις καινούρια πράγματα και αυτό σε κάνουν να νιώθεις καλά, πόσο μάλλον το θέατρο, αποδεικνύει πως όσο μικρός ή μεγάλος είσαι αν έχεις έναν άνθρωπο δίπλα σου που μπορεί να σε καθοδηγήσει και να σου δώσει αυτή τη μαγεία, τότε ναι! Το θέατρο ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα μέσο για να μπορέσεις να εκπαίδευσης ένα πολίτη και κατ’εμέ ένας άνθρωπος οφείλει να μπει για μία φορά στη ζωή του μέσα σε αυτή τη διαδικασία για να το καταλάβει από μόνος του. Οτιδήποτε και αν σου απαντήσω θα φαίνεται δογματικό. Καλό θα είναι ο κάθε ένας να έχει τη δική του εμπειρία μέσα από αυτό.

Το Ελληνικό σχολείο διδάσκει σωστά το θέατρο στους μαθητές; Αν όχι, ποιο είναι κατά τη γνώμη σου ο σωστός τρόπος διδασκαλίας του;

Ζούμε χαλεπούς καιρούς κατανόησης της παιδείας. Ανέκαθεν ήταν έτσι, γιατί οι άνθρωποι έχουν μεγαλώσει και έχουν ξεχάσει πώς να είναι παιδιά. Το να φέρεις το δεκάχρονο εαυτό σου, να σε δει και να σε κρίνει εκείνη την ώρα που κάνεις κάτι είναι μία πολύ καλή μεθοδολογία για να καταλάβεις τι σημαίνει να κάνω κάτι και αν αυτό είναι εκείνο που ήθελα να γίνω.  Έχω την αίσθηση ότι οι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν αδυνατούν να καταλάβουν τι ήταν αυτό το οποίο τους έλλειπε όταν μαθήτευαν και δε ψάχνουν να βρουν τρόπους να εφαρμόσουν έναν καλύτερο τρόπο διδασκαλίας και παιδείας. Σίγουρα είναι το θέατρο ένας από αυτούς, το έχει δείξει ο χρόνος. Είναι ένα μέσο για να παιδεύσεις, να δημιουργήσεις έξυπνους ανθρώπους, ξυπνούς δηλαδή, που δεν κοιμούνται. Δε ξέρω τι κάνουν λάθος όμως σίγουρα εφαρμόζουν μία μεθοδολογία πολύ απαρχαιωμένη, δεν ακούνε τι είναι αυτό που θέλουν να πουν οι νέοι άνθρωποι, δεν δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να μπορέσουν να εκφραστούν και ψάξουν τη θέση τους μέσα σε αυτό που θέλουν να γίνουν. Η θεωρητική προσέγγιση του θεάτρου τα τελευταία χρόνια ήταν μια πάρα πολύ καλή μεθοδολογία για να καταλάβει κάποιος τι είναι θέατρο από τα παιδικά του χρόνια ακόμα. Οτιδήποτε και αν σου αναλύσω στη θεωρεία, αν δεν περάσουμε στη πράξη, επειδή το θέατρο είναι δράση, ή λείπουν ή έλλειπαν και θα λείψουν ηθοποιοί μέσα από τη διδασκαλία του θεάτρου για να περάσουμε στη δράση. Ένα κείμενο, είναι κείμενο, παραμένει στο χαρτί, δε το κάνεις ποτέ δικό σου αν δε το κατανοήσεις ή δε βρεις τρόπο να εκφραστείς μέσα από αυτό.

Τι θα συμβούλευες τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με το θέατρο ή τον κιν/φο; Είναι εύκολο για παιδιά που ζουν στην επαρχία να ακολουθήσουν το όνειρό τους;

Δε κατάλαβα ποτέ το διαχωρισμό αυτό της επαρχίας και της πρωτεύουσας. Ο καθένας είναι ελεύθερος να ακολουθήσει το όνειρό του. Το υπέρτατο αγαθό στο σύμπαν είναι η ελευθερία. Όταν λοιπόν θέλω να κάνω κάτι, θα το κάνω, το μόνο που οφείλω να κάνω είναι να απαγκιστρωθώ από οτιδήποτε μου λέει «δε μπορείς» γιατί αν το θες πραγματικά θα βρεις τα μέσα. Ο άνθρωπος στην εξέλιξη του έχει  καταφέρει να κάνει θαύματα, οπότε δεν τον καταλαβαίνω αυτόν το διαχωρισμό. “The sky is the limit” λένε οι άγγλοι, οπότε βρες το χώρο σου μέσα σε αυτό το οποίο θες και κάντο. Μη το σκέφτεσαι, κάντο και θα το σκεφτείς μετά.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Αν πω ότι δεν έχω σχέδια θα το πιστέψεις; Δεν ξέρω αν έχω σχέδια βασικά. Αυτό που κάνω τελευταία είναι να ακούσω τι συμβαίνει μέσα στο παρόν μου και μιας και κατάφερα να ζήσω με αυτό που αγαπώ, τότε είμαι πολύ ευτυχισμένος. Μπορεί σε 4-5 χρόνια να ανοίξω σουβλατζίδικο, ταβέρνα, να πάρω τα βουνά, να θέλω να γυρίσω τον κόσμο με ένα σακίδιο στη πλάτη. Το θέμα είναι να είσαι εκεί, να ακούς τον εαυτό σου, να τον ακούς πάρα πολύ καλά, ξέρει τι θέλεις και να το υλοποιείς. Οπότε δε ξέρω αν θα βρίσκομαι εδώ ή στην Αθήνα, το θέμα είναι να είμαι και ο σκοπός μου λοιπόν στο μέλλον είναι να είμαι αληθινά αυτό που θέλω.               

Αν η ζωή σου ήταν ταινία τι τίτλο θα της έδινες;

Τους τίτλους συνήθως τους δίνουν άλλοι. Σε ένα έργο, το τίτλο δε τον φέρει όλο το έργο είναι ένα απόσπασμα αυτού. Άρα τον τίτλο θα μπορούσε να τον βάλει ένας σκηνοθέτης, δεν είμαι όμως σκηνοθέτης. Δε θα ήθελα να βάλω τίτλο σε κάτι. Αν ενδιαφέρει κάποιον κάτι, είναι να μπει στη διαδικασία  να το διαβάσει ο ίδιος και εν τέλει δεν έχει σημασία αν το διαβάσει ο ίδιος ή οποιοδήποτε άλλος, σημασία έχει να γράφει το δικό του βιβλίο με τα δικά του γράμματα, σελίδες και χρώματα και ας μην τον ενδιαφέρει να διαβαστεί ποτέ. Δεν είναι αυτή η ουσία, άρα σίγουρα θα ήταν άτιτλο.

Συνέντευξη από τον κ. Απόστολο Ρίζο

Στις 23 Νοεμβρίου 2016, το σχολείο μας είχε τη τιμή να φιλοξενήσει τον κ. Απόστολο Ρίζο, καθηγητή του πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος μας μίλησε για τη διατροφή  και πώς αυτή σχετίζεται με την υγεία μας. Τελικά, επιβεβαιώθηκε η γνωστή σε όλους μας φράση: "Είμαστε ότι τρώμε".

 Επειδή πολλά παιδιά την περίοδο προετοιμασίας των Πανελληνίων παίρνουν βιταμίνες, ποια είναι η γνώμη σας για τα υποκατάστατα και πώς μπορούμε να τα αντικαταστήσουμε με τροφές που να μας δίνουν ενέργεια;

Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται λιπαρά, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες αλλά και βιταμίνες, μέταλλα–ιχνοστοιχεία χωρίς τα οποία π.χ. δεν λειτουργεί σωστά ο μεταβολισμός μας. Οι καταιγιστικές διαφημίσεις  των συμπληρωμάτων διατροφής έχουν επηρεάσει ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, όμως κανένα βιομηχανικό υποκατάστατο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την υγιεινή διατροφή με φυσικές μη επεξεργασμένες τροφές. Πρόσφατες μελέτες μάλιστα έχουν δείξει ότι η υπερβολική λήψη βιταμινών αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την παχυσαρκία. (www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3932423/). Τις βιταμίνες πρέπει να τις παίρνουμε καταναλώνοντας ολόκληρο το φρούτο και αυτό γιατί παράλληλα θα έχουμε και το όφελος των διαιτητικών ινών. Η υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων των Η.Π.Α. (FDA) έχει λάβει πολλές αναφορές για βλάβες που συνδέονται με τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής π.χ. για απώλεια βάρους, όπως αυξημένη πίεση, ταχυκαρδία, αγγειακά εγκεφαλικά επεισοδια, επιληπτικές κρίσεις ακόμη και θάνατο.

Παρά τον απαιτητικό και δύσκολο τρόπο ζωής, πώς οι έλληνες έφηβοι, δεδομένου ότι είμαστε πρώτοι στην παχυσαρκία στην Ευρώπη, μπορούμε να στραφούμε σε πιο μεσογειακά πρότυπα διατροφής;

Η παχυσαρκία στη χώρα μας και ιδιαίτερα στην Κρήτη, που έγινε διάσημη από την Κρητική (Μεσογειακή) διατροφή, αποτελεί μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Δυστυχώς οι απαιτήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας δημιουργούν τόσες υποχρεώσεις  με ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο για φυσικές δραστηριότητες και αθλητισμό.

Σχετικά με τις αιτίες για την παχυσαρκία στην βιβλιογραφία αναφέρεται μια ποικιλία παραγόντων όπως: η κακή διατροφή, το σιρόπι φρουκτόζης, η κατανάλωση περισσότερων θερμίδων, οι παραπλανητικές ετικέτες τροφίμων, οι δίαιτες με χαμηλά λιπαρά, η διαφήμιση, οι ενδοκρινικοί διαταράκτες (Δισφαινόλη–Α, φθαλικές ενώσεις,…), η εγκατάλειψη του μητρικού θηλασμού, κ.τ.λ.

Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και το διατροφικό περιβάλλον όπου ζει ο έφηβος, καθώς η ύπαρξη στο σπίτι διαθέσιμων ακατάλληλων φαγητών όπως γλυκά, αλλαντικά, σοκολάτες, έτοιμα σνακ, κ.τ.λ. τον φέρουν αντιμέτωπο με ένα συνεχή πειρασμό με αποτέλεσμα να αποκτήσει διατροφικές συνήθειες που θα τον ακολουθούν στην υπόλοιπη ζωή του.

Η Κρητική διατροφή είναι ένας τρόπος ζωής που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία. Οι έρευνες που έγιναν σε αγροτικό πληθυσμό της Κρήτης πριν από μισό αιώνα διαπίστωσαν πως οι κάτοικοι είχαν το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα παγκοσμίως. Μια διατροφή με βάση το ελαιόλαδο, πλούσια σε χορταρικά, φρούτα, όσπρια, ψάρι, αλλά και μέτρια κατανάλωση ντόπιων αγνών γαλακτοκομικών προϊόντων (κυρίως γραβιέρα και γιαούρτι)  και κρέατος είναι το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σημαντικό παράγοντα για την καλή υγεία αποτελεί και η συστηματική σωματική άσκηση.

Τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα δείχνουν την απόλυτη υπεροχή της Κρητικής διατροφής. Σε κλινική δοκιμή που έγινε στην Ισπανία και δημοσιεύτηκε το 2015 (jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2434738) βρέθηκε ότι οι γυναίκες που ακολούθησαν την διατροφή με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (MeDiet) εμφάνισαν 68% χαμηλότερο κίνδυνο κακοήθους καρκίνου του μαστού σε σχέση με εκείνες που ακολούθησαν την διατροφή ελέγχου με χαμηλά λιπαρά (control diet – low fat).

Το ελαιόλαδο, με τα υψηλά επίπεδα μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και φαινολικών ενώσεων, παίζει σημαντικό ρόλο: στη μείωση του οξειδωτικού στρες, στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και διαφόρων τύπων καρκίνου – μαστού, προστάτη, παχέος εντέρου, μειώνει την αρτηριακή πίεση και την απώλεια ασβεστίου  από τα οστά,  αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο ελαττώνοντας την οστεοπόρωση, και έχει συσχετιστεί με μακροζωία και υψηλό βαθμό προστασίας από διανοητική κατάπτωση/ άνοια (cognitive decline) σε μεγάλη ηλικία.

Πώς η τροφή μπορεί να είναι το φάρμακο μας, τόσο στην πρόληψη όσο και στην καταπολέμηση ασθενειών;

Η παραδοσιακή Ελληνική διατροφή όπως διασώθηκε μέσα από την πολιτιστική μας παράδοση πηγαίνει πολλές χιλιάδες χρόνια πριν (~7000). Ο Κένταυρος Χείρων στο Πήλιο, ο Ασκληπιός και ο Ιπποκράτης ο οποίος έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης  Ιατρικής τόνιζαν τη σημασία της σωστής διατροφής η οποία αποτελεί το «φάρμακο σου».

Οι ασθένειες τής εποχής μας οφείλονται κυρίως στο τοξικό περιβάλλον, στην έλλειψη σωματικής άσκησης και στην κατανάλωση όχι κρέατος, αλλά κακής ποιότητας κρέατος με χημικά πρόσθετα, καθώς και στην ταχεία εξάπλωση ειδικά μετά το 1960 επεξεργασμένων, συσκευασμένων, πλούσιων σε θερμίδες, αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά τροφίμων. Το σοκ στην ανθρώπινη υγεία συνέβη με τη χρήση τεχνολογιών που επέτρεψαν την ευρεία παραγωγή ζάχαρης, αλευριού και ραφιναρισμένων φυτικών ελαίων και μαργαρινών οι οποίες περιείχαν υψηλά ποσοστά μερικώς υδρογονωμένων λιπαρών.

Όπως ανέφερα και προηγουμένως η Κρητική διατροφή συνδυασμένη με αποφυγή των πάσης φύσεων βιομηχανικά επεξεργασμένων προϊόντων είναι η απάντηση τόσο στην πρόληψη όσο και στην καταπολέμηση ασθενειών.  

Εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της προώθησης της καλλιέργειας μεταλλαγμένων τροφών, πώς ένας απλός πολίτης μπορεί να αντισταθεί σε τέτοιου είδους κινδύνους;

Καθώς τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν αρχίσει να εισβάλλουν στη διατροφή μας, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλειά τους. Στη βιβλιογραφία υπάρχουν και Ελληνικές μελέτες (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18989835) σχετικά με την ενδεχόμενη επικινδυνότητα τους τόσο για τα ζώα όσο και για τους πληθυσμούς που μπορεί να εκτεθούν σε αυτά μέσω της διατροφής.

Τα αποτελέσματα των περισσοτέρων μελετών δείχνουν ότι τα τρόφιμα αυτά μπορεί να προκαλέσουν ορισμένες κοινές τοξικές επιδράσεις στο ήπαρ, το πάγκρεας, τους νεφρούς και την αναπαραγωγή και ενδέχεται να μεταβάλλουν τις αιματολογικές, τις βιοχημικές και τις ανοσολογικές παραμέτρους στα πειραματόζωα. Υπάρχει επίσης πιθανότητα ενσωμάτωσης γονιδίων, πιθανότητα διαφόρων επιδράσεων στα ζώα και στην ανθρώπινη υγεία από την αύξηση των αντιδιατροφικών ουσιών (antinutrients), πιθανή μεταφορά γονιδίων αντίστασης στα αντιβιοτικά στα βακτήρια που βρίσκονται στο γαστρεντερικό μας σύστημα και δυνητική συμμετοχή των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων στις αλλεργικές αντιδράσεις.

Ευτυχώς ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει αντίσταση απέναντι στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Οι νέες όμως εμπορικές συμφωνίες με τις Η.Π.Α. αν τελικά προχωρήσουν θα πλημυρίσουν την αγορά με φτηνά μεταλλαγμένα τρόφιμα.  Στο χέρι μας είναι να υποστηρίξουμε τα δικά μας ντόπια προϊόντα και να γυρίσουμε την πλάτη στα μεταλλαγμένα.

Η χορτοφαγία φαίνεται να είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια, θεωρείτε ότι είναι σωστός τρόπος διατροφής και γιατί;

Κατ’ αρχήν πρέπει να τονίσουμε ότι εξελικτικά το ανθρώπινο είδος είναι εκ φύσεως παμφάγο, κυνηγός και τροφοσυλλέκτης. Η δε χορτοφαγία προέκυψε σαν ένα θρησκευτικό/κοινωνικό φαινόμενο και υιοθετήθηκε περίπου πριν από 200 χρόνια από ζηλωτές Χριστιανούς και από άλλες θρησκείες, για την προώθηση της καλής υγείας αλλά και της ηθικής μια που αρχικά η χορτοφαγία συνοδευόταν και με άλλους περιορισμούς της απόλαυσης. Η κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων δαιμονοποιήθηκε επειδή όπως υποστήριζαν οι περισσότερες ασθένειες  οφείλονται στην κατανάλωση τέτοιων προϊόντων.

Μάλιστα ο Sylvester Graham (1794-1851) πρεσβυτεριανός ιερέας και συνιδρυτής της χορτοφαγίας στην Αμερική ανέπτυξε το πρώτο εμπορικό προϊόν για τους οπαδούς του τα περιβόητα “Graham crackers” που ακόμη και σήμερα πωλούνται με την ίδια ονομασία. Το 1894 ένας άλλος διάσημος χορτοφάγος ο Will Keith Kellogg προσπαθώντας να βελτιώσει τη χορτοφαγική διατροφή των ασθενών στα σανατόρια, εφηύρε τις νιφάδες καλαμποκιού.

Το βιολογικό κρέας δεν περιέχει ορμόνες και αντιβιοτικά, ενώ το κρέας από ζώα ελευθέρας βοσκής, που τρέφονται με γρασίδι και όχι δημητριακά, περιέχει περισσότερα ω-3 και λιγότερα ω-6 λιπαρά οξέα.  Επομένως δεν προκαλεί συστημική φλεγμονή στο σώμα, που προκαλούν οι φυτικές τροφές, όπως τα σπορέλαια και οι μαργαρίνες οι οποίες περιέχουν μεγάλη ποσότητα ω-6 λιπαρών. Το σογιέλαιο είναι ένα τυπικό παράδειγμα σπορελαίου με υψηλή περιεκτικότητα ω-6 λιπαρών και πολύ μεγάλη αναλογία ω6/ω3 (journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0132672). Με βάση τις έρευνες που έχουν γίνει, η πιο ευνοϊκή για την υγεία μας αναλογία  ω6/ω3 είναι 1:1 έως 2:1. Στη σύγχρονη δυτική διατροφή υπήρξε μια πρωτοφανής αύξηση των ω-6 μέσω της υπερβολικής κατανάλωσης σπορελαίων, με αποτέλεσμα μια αναλογία ω6/ω3 μεγαλύτερη από 10:1. Αυτή η δραματική αλλαγή αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ασθένειες όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, ο καρκίνος, και άλλες που σχετίζονται με φλεγμονές και αυτοάνοσες ασθένειες όπως αρθρίτιδες, ασθένεια του Crohn, ελκώδης κολίτιδα, κ.τ.λ. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12480795).

Οι χορτοφαγικές δίαιτες μπορεί να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα υγείας όπως αναιμία, έλλειψη σε βιταμίνη Α, D, Β12 (www.mdpi.com/2072-6643/6/8/3259), ψευδάργυρο, και ειδικά σε βρέφη μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή και μόνιμη βλάβη τού νευρικού συστήματος (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23034522). Η υπερβολική κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης τα οποία περιέχουν φυτικά οξέα (phytates)  παρεμποδίζει την κανονική απορρόφηση ανόργανων συστατικών στο έντερο όπως π.χ. ο ψευδάργυρος, αλλά και βιταμινών.

Σε έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε το 2016 στο Journal of Molecular Biology and Evolution ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Cornell στις Η.Π.Α διαπίστωσαν ότι (mbe.oxfordjournals.org/content/33/7/1726.full.pdf+html)  τα άτομα που κατάγονται από χορτοφάγους είναι πιο πιθανό να φέρουν  γενετική μετάλλαξη έτσι ώστε να μεταβολίζουν πιο γρήγορα τα ω-6 φυτικά λιπαρά οξέα. Σε αυτά τα άτομα, τα φυτικά έλαια που περιέχουν ω-6 λιπαρά οξέα μετατρέπονται στο προφλεγμονώδες αραχιδονικό οξύ, αυξάνοντας τον κίνδυνο για χρόνιες φλεγμονές που εμπλέκονται στην ανάπτυξη των καρδιαγγειακών παθήσεων, και του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η κατάσταση επιδεινώνεται και από το γεγονός ότι η μετάλλαξη αυτή  παρεμποδίζει και  την παραγωγή των ευεργετικών ω-3 λιπαρών οξέων τα οποία δρουν προστατευτικά ενάντια στις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Τα θηλαστικά σταματάνε τη κατανάλωση γάλακτος  με τον απογαλακτισμό τους, ενώ ο άνθρωπος καταναλώνει γάλα ως τα βαθιά του γεράματα. Το θεωρείτε ορθό να συμβαίνει και ποιο κατά τη γνώμη σας είναι το καλύτερο γάλα να καταναλώνουμε;

Το γάλα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πηγές πρωτεϊνών για τον άνθρωπο και τα θηλαστικά γενικότερα. Οι πρωτεΐνες συμμετέχουν σε βιολογικές λειτουργίες όπως η ανάπτυξη η στήριξη και η κίνηση, η ανοσοπροστασία, η μετάδοση νευρικών ερεθισμάτων κ.τ.λ. Το κλάσμα των ανοσοσφαιρινών στο μητρικό γάλα είναι πολύτιμο για την προστασία του βρέφους από παθογόνα βακτήρια, ιούς ή τοξίνες. Το γάλα της αγελάδας δεν μπορεί να υποκαταστήσει το μητρικό ακριβώς επειδή δεν είναι δυνατόν να περιέχει  ανθρώπινα αντισώματα που παρέχουν αυτή την προστασία.

Σχετικά με την κατανάλωση γάλακτος από τον άνθρωπο μετά τον απογαλακτισμό του υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις. Με βάση τις τρέχουσες διατροφικές οδηγίες η συνιστώμενη διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου είναι 1000-1200 mg την ημέρα. Τα γαλακτοκομικά είναι η κύρια πηγή ασβεστίου, όμως ασβέστιο υπάρχει και στο κρέας, τα ψάρια, τα φασόλια, το αλεύρι και σε άλλα τρόφιμα. Σε πρόσφατη όμως έρευνα των Πανεπιστημίων Harvard, Tufts, University Hospital Zurich, Switzerland, και άλλων  (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18065599) εκτιμάται ότι έχει γίνει υπερεκτίμηση της σπουδαιότητας του ασβεστίου και συνιστούν μικρότερες τιμές για ενήλικες σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή. Τονίζεται δε ιδιαίτερα και το γεγονός ότι στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες όπου η κατανάλωση γάλακτος είναι υψηλή έχουμε περισσότερα κατάγματα σε σύγκριση με τις Μεσογειακές χώρες.

Ευχαριστούμε θερμά το κ.Ρίζο για τις πολύ χρήσιμες πληροφορίες!

    Φωτογράφος: Μυράντα Χαραλαμπάκη

Συντάκτες; Σαριδάκη Μαρία

Τζουμαίδη Κατερίνα

Τριγώνη Δανάη Γεωργία

Φραγκιουδάκη Ιωάννα

Ψαράκη Δέσποινα

Λόγω της ενασχόλησής μου με τη μουσική και όντας μαθήτρια του Ωδείου των Χρωμάτων, ένας ιδιαίτερος άνθρωπος-καθηγητής, για εμένα, είναι ο κ. Μάνος Παναγιωτάκης. Έχοντας συζητήσει πολλές φορές μαζί του για τη μουσική αποφάσισα να του πάρω μία συνέντευξη την οποία σας παραθέτω παρακάτω:

1. Πού γεννηθήκατε;

Γεννήθηκα στο Ηράκλειο Κρήτης όπου και μεγάλωσα, στις 5 Σεπτεμβρίου του 1982

2. Τι σημαίνει η λέξη μουσική και κατ' επέκταση σύνθεση;

 Η λέξη μουσική, πέρα από συστοιχίες ήχων είναι κατά κύριο λόγο ένας τρόπος έκφρασης. Τρόπος έκφρασης με την έννοια, της εξωτερίκευσης προσωπικών εμπειριών, καταστάσεων και συναισθημάτων. Το γεγονός της διαφορετικότητας μεταξύ των ανθρώπων οι οποίοι επιχειρούν την απόδοση όλων των παραπάνω, δημιουργεί. Έτσι, η μεγάλη ποικιλομορφία που υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα  ιδιώματα της μουσικής και των τεχνών γενικότερα, διαμορφώνεται σύμφωνα με τον διαφορετικό τόπο, το διαφορετικό χρόνο, και την κοινωνική ομάδα.

3.Από ποιά ηλικία ξεκινήσατε να ασχολείστε με τη μουσική;

Ξεκίνησα να ασχολούμαι το 1989, όταν πήγαινα Δευτέρα δημοτικού. Αρχικά ασχολήθηκα με το πιάνο, το βασικό μου όργανο όμως είναι το φλάουτο.

4. Τι σας ώθησε στο να ασχοληθείτε με τη μουσική;

Σημαντική επιρροή υπήρξε ο παππούς μου ο οποίος ήταν τσαγκάρης όμως έπαιζε μαντολίνο σε κρητικά πανηγύρια. Οι πρώτοι βαθμού συγγενείς μου δεν είχαν κάποια σχέση με τη μουσική, πάντως βοήθησε και η μόδα διότι στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ξεκίνησε πάρα πολύς κόσμος να ασχολείται με τη μουσική. Για παράδειγμα πολλοί συμμαθητές μου αποφάσισαν να ασχοληθούν με κάποιο μουσικό όργανο.

5. Σε ποια μέρη έχετε σπουδάσει;

Αρχικά στο Ηράκλειο στο Ολυμπιακό Ωδείο, έπειτα στο Σύγχρονο Ωδείο Κρήτης. Επίσης παράλληλα με το τμήμα μουσικών σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Ωδείο Μουσικοί Ορίζοντες και τέλος στο University of York όπου έκανα μεταπτυχιακό και διδακτορικό στη σύνθεση.

6. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τα θεωρητικά και όχι με την διδασκαλία των μουσικών οργάνων που γνωρίζετε;

Γενικά κάθε άνθρωπος έχει μια κλίση. Η δικιά μου είναι περισσότερο στα θεωρητικά και στη σύνθεση παρά στην εκτέλεση.

7.Πού έχετε εργαστεί;

Τα τελευταία τρία χρόνια έχω εργαστεί σε δημοτικά σχολεία (3ο, 12ο, 23ο, 32ο και στο δημοτικό σχολείου Καστελιού)  όπως και στο Ωδείο των Χρωμάτων. Επιπλέον έκανα και ιδιαίτερα μαθήματα φλάουτου και μουσικής τεχνολογίας.

8. Ποια είναι η γνώμη σας για τον τρόπο που διδάσκεται η μουσική στα σχολεία;

Όσον αφορά τα δημοτικά σχολεία κάτι κακό που συμβαίνει είναι ότι χωρίζουν τους δάσκαλους σε δύο κατηγορίες. Στην μια κατηγορία ανήκουν αυτοί που διδάσκουν το τραγούδι και στην άλλη αυτοί που αποφεύγουν το τραγούδι, εστιάζοντας σε παραμέτρους όπως για παράδειγμα τα μουσικά παιχνίδια. Η δική μου άποψη επί του θέματος είναι ότι κανένα από τα δύο άκρα δεν είναι σωστό. Πρέπει να επιτυγχάνεται συνδυασμός και των δύο. Το πρώτο μέρος της διδασκαλίας, το τραγούδι, στοχεύει στην καλλιέργεια του μουσικού οργάνου που όλοι έχουμε μέσα μας, τη φωνή, και σε πλείστες άλλες δραστηριότητες που άπτονται των τομέων της μουσικής (π.χ. σύνθεση, εκτέλεση, καλλιέργεια ακοής και μουσικής αντίληψης γενικότερα). Πέρα από αυτά τα δύο καλό θα ήταν να στοχεύουμε σε μία διαθεματική προσέγγιση όλων των γνωστικών πεδίων με τα οποία ένα παιδί έρχεται σε επαφή στον χώρο του σχολείου (π.χ. Ιστορία, Μαθηματικά, Γλώσσα)

9. Σε ποιες χώρες έχουν εκτελεστεί τα έργα που έχετε συνθέσει;

Τα έργα μου έχουν εκτελεστεί σε Ελλάδα, Αγγλία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία και Αμερική

10. Σε σύγκριση με την Ελλάδα πιστεύετε πως υπάρχει μεγαλύτερη αποδοχή από το ξένο κοινό και αν ναι, ποιοι κατά τη γνώμη σας είναι οι λόγοι που στη χώρα μας δεν έχει τόσο μεγάλη αποδοχή η Ευρωπαϊκή μουσική;

Κύριος λόγος που η Ευρωπαϊκή μουσική δεν έχει την αποδοχή που θα είχε σε άλλες χώρες είναι ότι δεν ανήκει στη δική μας κουλτούρα. Βεβαίως και η Ελλάδα είναι μια Ευρωπαϊκή χώρα αλλά με βαθιά ανατολική παράδοση. Τα δείγματα δυτικής μουσικής είναι ελάχιστα και περιορίζονται στα Επτάνησα και σποραδικά στην Μακεδονία και την Ανατολική Κρήτη. Επομένως η κλασική μουσική έχει πιο ευρεία αποδοχή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και όχι στην Ελλάδα λόγω της κουλτούρας αλλά και της γενικότερης πολιτισμικής ιδιοσυγκρασίας. Άλλος ένας σημαντικός λόγος είναι ο λανθασμένος τρόπος που διδάσκεται ιδίως στις πόλεις της επαρχίας. Είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου παράλληλα με την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου διδάσκεται και αφομοιώνεται η ευρύτερη ευρωπαϊκή κουλτούρα.

11. Στην Κρήτη ενώ αρκετοί γονείς παροτρύνουν τα παιδιά τους να ασχοληθούν με ένα κρητικό μουσικό όργανο, παρατηρούμε ότι τα παιδιά δεν στρέφονται στην ευρωπαϊκή μουσική. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Εδώ θίγουμε ένα μεγάλο ζήτημα που απασχολεί αρκετούς εθνομουσικολόγους σε αρκετά πανεπιστημιακά ιδρύματα και είναι αυτό της μόδας. Σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και  τα κλασικά όργανα (π.χ. πιάνο, βιολί, φλάουτο κλπ.) κερδίζουν τους μαθητές λόγω της οικειότητας που αποκτούν με αυτά μέσω της διαφήμισης και της γενικότερης πληροφόρησης που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Αυτό βέβαια συναντάται πολύ λιγότερο στην επαρχία όπου τα παραδοσιακά ακούσματα είναι πολύ εντονότερα με αποτέλεσμα η διδασκαλία των παραδοσιακών οργάνων να ανθεί.

12. Με ποιους διάσημους/διακεκριμένους  συνθέτες/μουσικούς έχετε συνεργαστεί/συναντήσει;

Αρχίζοντας από την εγχώρια μουσική δημιουργία, θα αναφέρω τον Θεόδωρο Αντωνίου ο οποίος ήταν καθηγητής μου στη σύνθεση. Επίσης ο Thomas Simaku διακεκριμένος Βρετανός συνθέτης αλβανικής καταγωγής ο οποίος υπήρξε ο επιβλέπων της διδακτορικής μου διατριβής και τέλος ο Gunther Schuller ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20^ου αι. στην Αμερική.

13. Ποιο μουσικό είδος σας χαρακτηρίζει;

Με χαρακτηρίζει το είδος που εδώ και παραπάνω από έναν αιώνα ονομάζεται σύγχρονη ευρωπαϊκή μουσική, η οποία είναι η αντίστοιχη κλασική μουσική που γράφεται στις μέρες μας. Η μουσική αυτή χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλο αριθμό ιδιωμάτων και το ύφος της ποικίλει τόσο από περίοδο σε περίοδο, όσο και από συνθέτη σε συνθέτη, ακόμα και από έργο σε έργο. Το άκουσμά της ίσως από πολλούς να εκλαμβάνεται δυσκολότερο όσον αφορά στην κατανόησή της λόγω των ασυνήθιστων ηχοχρωμάτων που συχνά τη διακατέχει. Πιστεύω ότι για να κατανοήσει ένας άνθρωπος πλήρως αυτήν την ιδιάζουσα αισθητική προσέγγιση της μουσικής θα πρέπει να μελετήσει τις σύγχρονες τέχνες (χορός, θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, κινηματογράφος) και να κάνει τους σχετικούς παραλληλισμούς με αυτές τόσο ως προς τους τρόπους και τα μέσα έκφρασης όσο και ως προς το σκοπό που εξυπηρετεί μέσα στο σύγχρονο κοινωνικό σύνολο.

14. Πέρα από τη μουσική σε συναυλιακό χώρο έχετε ασχοληθεί με τη σκηνική μουσική;

Το 2009 παρουσίασα στο York το μουσικό θέατρο «Σίσυφος» το οποίο αναφέρεται στο ομώνυμο μυθικό πρόσωπο όπου στην προσπάθειά του να υπερτερήσει της βούλησης των θεών καταδικάζεται να κυλά αιώνια έναν βράχο στον Τάρταρο. Με αφορμή τον ίδιο τον μύθο καθώς επίσης και το αντίστοιχο δοκίμιο του Albert Camus, «Ο μύθος του Σίσυφου» προβάλλονται διάφορα φιλοσοφικά ζητήματα που έχουν απασχολήσει κατά καιρούς τη σύγχρονη κοινωνία.

15. Ποια είναι τα σχέδια σας για το κοντινό μέλλον;

Η συμμετοχή μου στο συνέδριο 15th International conference “Principles of Music Composing: Phenomenon of Melody” στο Vilnius της Λιθουανίας στις 14 Οκτωβρίου όπου θα παρουσιάσω μία εργασία μου με τίτλο «Exotic Sounds in the Melodic Shaping of George Crumb's Middle Period Works» σχετικά με τα ανατολικά στοιχεία που επηρέασαν τη σύνθεση των μελωδικών γραμμών διαφόρων συνθετών του 20^ου αι.  Στη συνέχεια τη Μεγάλη Εβδομάδα θα επισκεφτώ το  «Visby International Centre for Composers» στο Gotland της Σουηδίας όπου θα συνθέσω το έργο μου «Χρωμόσφαιρα» για ορχήστρα.

Ιωάννα, θα ήθελα να σε ευχαριστήσω ιδιαιτέρως για την τόσο πολύπλευρη και ενδιαφέρουσα συζήτηση και να σου ευχηθώ κάθε επιτυχία στην όποια επιστημονική ή καλλιτεχνική αναζήτησή σου στο μέλλον

Με τη σειρά μου, θα ήθελα κι εγώ να ευχαριστήσω τον κ. Παναγιωτάκη για τον χρόνο που αφιέρωσε και του εύχομαι να συνεχίσει το θαυμαστό αυτό έργο του!

Ιωάννα Φραγκιουδάκη Β5

ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ –STREET ARTISTS

Ένα πρωινό του Σαββάτου ,κάνοντας βόλτα στο κέντρο του Ηρακλείου , είχαμε την ευχάριστη ευκαιρία να συναντήσουμε δυο ευγενικούς και ταλαντούχους νέους, τον Ανδρέα και τον Δημήτρη. Ταγμένοι στην τέχνη της μουσικής και ευδιάθετοι,  μας μίλησαν  για τη σχέση τους με τη μουσική και τις εμπειρίες τους , οι οποίες ανακεφαλαιώνονται στις παρακάτω ερωταπαντήσεις :

 Ασχολείστε χρόνια με τη μουσική;
-Ναι ,πολλά…

Έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μουσική;
-Ναι ,κοιτάμε να βγάζουμε λεφτά.

Δηλαδή κύριος σκοπός σας είναι αυτός ,δεν το κάνετε ως χόμπι αλλά ως οικονομική απολαβή ;
- Ναι είναι η μόνη τώρα ..Κατά καιρούς μπορεί να κάνουμε κι άλλες  δουλειές αλλά τώρα κάνουμε μόνο αυτό.


Τι είναι για εσάς η μουσική ;Τι επιδιώκετε να εκφράσετε μέσα από αυτή ;
-Είναι πάρα πολλά πράγματα..Σε καμιά περίπτωση δεν είναι απλά ένα μέσο επιβίωσης . Είναι κάτι που περνάμε καλά και σίγουρα διασκεδάζουμε . Μας κάνει καλό να παίζουμε μουσική, στην ψυχολογία μας .Μας ηρεμεί ,μας κατευνάζει την ψυχή!!

Τι θέλετε να εκφράσετε μέσα από τη μουσική ;
- Την ζωντάνια που νιώθουμε όταν παίζουμε ..Την συναισθηματική μας φόρτιση ..Άv έχουμε συναισθηματική φόρτιση και παίζουμε αποφορτιζόμαστε ..Από εκεί που ήμασταν σφιγμένοι ,χαλαρώνουμε και είμαστε πιο άνετοι. Αισθανόμαστε  καλύτερα.


Είχε υπάρξει κάποιο  μουσικό αντίκρισμα από τον οικογενειακό σας  κύκλο ,και αν ναι , σε ποιο βαθμό σας επηρέασε αυτό ;
-Οι γονείς μας  είχαν πολλούς δίσκους με  ροκ μουσική και τραγουδούσαν .Ακούγαμε συνέχεια  μουσική και μπήκαμε σιγά-σιγά σε αυτόν τον ειρμό .

Τι είδους μουσικά ακούσματα επιλέγετε και γιατί ;
-Επιλέγουμε αυτά που μας αρέσουν . Δηλαδή κυρίως ροκ .Για παράδειγμα κάποια ροκ συγκροτήματα που μας αρέσουν είναι οι Pink Floyd ,Beatles.

Γιατί αποφασίσατε να παίζετε στο δρόμο  ; Είσαστε και εσείς  θύμα του φαύλου κύκλου της ανεργίας στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης ;
-Όχι, μας αρέσει ,είτε έχει κρίση είτε  δεν έχει .Απλά αν δεν είχε κρίση μπορεί να βγάζαμε πιο πολλά λεφτά. Είναι πάρα πολύ ωραία .Ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή με τον κόσμο .

Είναι περισσότερο το ηθικό κέρδος παρά το υλικό ;
-Το υλικό κέρδος  είναι αναγκαστικό γιατί κάπως  πρέπει να επιβιώσεις κάθε μέρα. Στην πραγματικότητα μας αρέσει να το κάνουμε .Είναι πολύ άμεσο ..ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο . 
   
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μουσικής του δρόμου ;
- Εδώ μας αρέσει γιατί δεν μας βλέπουν σαν επαγγελματίες .Δεν σε κρίνουν και είναι πιο κοντά με εμάς .Βλέπουμε χαμόγελα, μας χαιρετούν ,ενώ σε ένα μαγαζί είναι λίγο πιο ‘’κρύα’’  και απόμακρα τα πράγματα .
Από την άλλη πλευρά μπορεί να ενοχλούνται οι καταστηματάρχες  ή οι γείτονες .Έχει τύχει περίπτωση να μας διώξουν καταστηματάρχες λέγοντάς μας : <<φύγετε από εδώ, πηγαίνετε πιο κάτω >> .Αλλά εντάξει αυτά λίγο τα συζητάς ,προσπαθείς να εξηγήσεις και του άλλου ότι δεν θα σε ενοχλήσω ,παίζω απλά μουσική.

Πιστεύετε ότι έχει υποβαθμιστεί η ποιότητα αυτής ;Ποια είναι η αντίδραση των περαστικών ; Και πού κατά την γνώμη σας οφείλεται αυτή ;
-Ναι σίγουρα . Είναι καθαρά υποκειμενικό. Εξαρτάται από το άτομο . Άλλοι θα δώσουν σημασία και άλλοι θα αδιαφορήσουν .Πολλοί γελάνε ,καλημερίζουν ,λένε καμιά ευχή ,μας ρωτάνε κάτι για τα όργανα .Λίγοι είναι αυτοί που αδιαφορούν .Μια γιαγιά εδώ στο Ηράκλειο μας είχε πει : Πηγαίνετε να δουλέψετε στις ελιές ! .

Κυρίως όμως έχετε την υποστήριξη των νέων ;!
Ναι ! Νομίζω είναι ωραίο να κάνεις βόλτα και να ακούς μουσική στο δρόμο και επειδή παίζουμε με παραδοσιακά όργανα ,υπάρχουν αρκετοί μεγάλοι που τους αρέσουμε .

Τι θα συμβουλεύατε τους νέους που σκέφτονται να ασχοληθούν με τη μουσική ;
-Να το κάνουν .Ανεξάρτητα από τις σημερινές συνθήκες αγοράς .Σημασία έχει να αγαπάς αυτό που κάνεις ,για να πετύχεις . Οπότε ανεξάρτητα από το αν φαίνεται εξ’αρχής αν υπάρχει δρόμος ή όχι πιστεύουμε ότι αν ασχολείσαι με αυτό ,θα ανοιχτεί κάποιος δρόμος .

Έχετε αποκτήσει αναγνωρισιμότητα μέσα από αυτό ;
-Εδώ τοπικά ναι . Μπορεί να σε δουν , να σε χαιρετίσουν , να σου
πουν : σε είδα που έπαιζες !!


Ποιο είναι το όραμά σας ως μουσικοί για την Ελλάδα του αύριο ;
- Να περνάμε καλύτερα , να είναι πιο άνετα τα πράγματα και γενικά να δοθούν  περισσότερες ευκαιρίες στους ανθρώπους  για να ζήσουν. Για παράδειγμα για να έρθουμε από το Ρέθυμνο έπρεπε να δώσουμε 8.5 ευρώ ο καθένας .Όλα είναι πιο ακριβά και βγάζεις πιο δύσκολα λεφτά. Έχουμε ένα συνεχόμενο άγχος ,δηλαδή όχι εμείς ..όλος ο κόσμος !!Τον βλέπουμε ζορισμένο . 

Εσείς πηγαίνετε και Ρέθυμνο ;
-Ναι μετακινούμαστε .Πάμε και Αθήνα ..Για ένα διάστημα πήγαμε και Ευρώπη .Μας αρέσουν τα ταξίδια !

Αφού έχετε ταξιδέψει , που πιστεύετε ότι είχατε περισσότερες ευκαιρίες ;
-Στο Λονδίνο βγάζαμε καλούτσικα λεφτά .Εκεί το λένε : Street –Artists  και σε  σέβονται περισσότερο – δεν τους είναι κάτι παράξενο . Συγκριτικά το αντιμετωπίζουν  πιο ευχάριστα.

Τέλος  θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε και τους δύο ,οι οποίοι με προθυμία  αφιέρωσαν λίγο από τον χρόνο τους και μας επέτρεψαν να τους γνωρίσουμε καλύτερα .Επίσης θα θέλαμε να εκφράσουμε την εκτίμηση και το σεβασμό μας σε αυτούς τους  σπάνιους  ανθρώπους ,οι οποίοι έχουν καταφέρει να βρουν το νόημα της ζωής.

Παναγιώτα Κοκαρίδα

Κωνσταντίνα Μονιάκη

Χριστίνα Χριστουλάκη